Sayın Okuyucularımız, Derginiz Bizim Ahıska’nın dördüncü sayısını takdim ediyoruz. Bu sayıda da zevkle ve ibretle okuyacağınızı tahmin ettiğimiz yazılara yer vermeye çalıştık. Ahıska Türklerinin sürgün edilmelerinin üzerinden 61 yıl geçti. Bunca yıldan sonra gelinen noktayla ilgili birbirinden ilgi çekici değerlendirme yazılarına yer verdik. Son günlerde gündeme gelen ve Avrupa Konseyi’nin girişimiyle nihayet az da olsa […]
4. Sayı
Nereden Nereye Geldik?
Nusret KOPUZLU Ahıska Türkleri vatandan sürüleli 61 sene oldu. 1944 yılında başlayan sürgün hayatına, Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde yeni sürgünler eklendi. 1989-Fergana Faciasıyla başlayan yeni göçler, Azerbaycan, Rusya, Ukrayna, Türkiye ve derken ABD sahneleriyle devam etti. Halbuki böyle mi olmalıydı? Gönül isterdi ki SSCB dağılınca yerine oturan taşlar arasında Ahıska da olsun. Ama olmadı. Ümitler hep […]
İşte O Uğursuz Belge
(Rusça’dan çeviren Orhan Uravelli) SSCB Halk İçişleri Komiserinin Sürgün Emri Tamamen Gizlidir. Özel Dosya Sayı: 001176 20 Eylül 1944, Moskova Gürcistan SSC sınır şeridindeki Ahıska, Adigön, Aspinza, Ahılkelek ve Bogdanovka ilçelerinden Türk, Kürt ve Hemşinlilerin tahliye edilmesine ilişkin Devlet Savunma Komitesi’nin 6279cc sayılı kararının yerine getirilmesi için emrederim: 1. Tahliye işlemleriyle ilgili hazırlık tedbirleri ve fiilî […]
Sürgünün 61. Yılında Ahıska Türkleri
Yunus ZEYREK 15 Kasım 1944 tarihinde Ahıska’dan sürülen Türkler, Kazakistan, kırgızistan ve Özbekistan’a gönderilmişti. Stalin’in ölümünden sonra, onun zamanında sürülen topluluklar vatanlarına dönmeye başladılar. Fakat Ahıska ve Kırım Türklerinin vatana dönüşüne müsaade edilmedi. 1956 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Kongresinde kabul edilen seyahat ve iskân serbestliğine dair kararnameden sonra -1958 yılında- bir kısım Ahıskalı Azerbaycan’a […]
Ya Gürcüsün ya da Gürcü !
Mehteber KADİROVA Gürcistan, 1999 yılında, Avrupa Konseyi’ne üye olurken Ahıska Türklerine vatan kapılarını açmayı taahhüt etti. Fakat bu taahhüdünü yerine getirmemek için yıllarca ayak sürüdü. Nihayet 2005 yılının ikinci yarısında sürgün Ahıska Türklerinin vatana dönüşüyle ilgili çalışmaları başlattı. Bu arada gözle görülür, elle tutulur sonuçlar da meydana çıktı. Bunu, elimize geçen belgeler ve Gürcistan devlet […]
Ahıska Türklerine Beyanname
AHDEF Avrupa Konseyi’nin başlattığı bir çalışmanın sonucu olarak Gürcistan Cumhuriyeti, son zamanlarda ciddî adımlar atma yoluna girmiş, Ahıska Türklerinin vatana dönüşüyle ilgili programlar hazırlamaya başlamıştır. Bunun en gözle görülür delili, Devlet Bakanı Sayın G. Haindrava’nın Türk Cumhiriyetleri seyahatidir. Sayın Haindrava, bu ülkelerde sürgün hayatı yaşayan Ahıskalıları ziyaret ederek bir nabız yoklaması yapmıştır. Sayın Haindrava’nın “Ne […]
Dışişleri Bakanlığına
AHDEF Konu: Ahıska Türkleri hk. Ankara, 14 Aralık 2005 DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI İKİLİ SİYASÎ İLİŞKİLER […]
Sürgün Yollarında
Fatma DEVRİŞOVA Ahıska Türklerinin, 1944 yılı sürgününde çektikleri zulümleri, bilmeli, bildirmeli ve unutmamalıyız. Zira ibret alınmayan tarihin tekerrür edeceği artık tartışılmayan bir hakikattir. Geçmişini bilmeyenin geleceği de olmaz, derler… Ayrıca bizim edelerimizin yaşamış olduğu facialar, insanlığın da ortak felâketi sayılmalıdır. Acılarımızı insanlık alemiyle paylaşmalıyız. Elbet insan olan hissesini alır, insan olmayana lâfımız yok. Kırgızistan’da yaşayan […]
Ahıska Hatıraları
Muhammet İZZETOĞLU Babam Murtaza İzzetoğlu, 1944 sürgününde on iki yaşındaymış. Özbekistan’ın Semerkand vilâyetinin Cuma ilçesine sürgün edilmişti… Sovyet hükûmetinin 1956 yılına kadar sıkı yönetime tabi tuttuğu bütün Ahıska Türkleri gibi büyük çileler çeken babam, daha sonra Özbek muallimlerinin desteğiyle Semerkand şehrinde eğitimine devam etmiş, 1959 yılında Alişir Navaî adındaki Semerkand Devlet Üniversitesinin Matematik ve Fizik […]
Meselelerimiz ve Kurtuluşumuz
Ahmet BOLACURLU Ahıska’nın 1828 Çar Rusyası işgalinden sonra bir daha kendine gelemeyişi hepimiz açısından üzüntü verici bir konudur. Ahıskalıların yaklaşık iki asırlık esareti, onların birçok şeyini alıp götürmüştür. Ahıskalılar ne zaman ki kendi topraklarına dönerler, o zaman kendilerine gelebilirler. Çünkü o topraklarda bizim kanımız, ruhumuz vardır. Biz ancak o topraklar üzerinde kendimize gelebiliriz. Ahıska bölgesinin […]
Ahıskalıların Eğitim Meseleleri
A. Niyazi ÇAKIRGÖZOĞLU Ahıska şehrine nispetle Ahıska Türkleri dediğimiz ve ana Türk kütlesinin bir parçasını teşkil eden topluluğun, genelde kuzeyden gelen Kıpçakların torunları olduğu, bölgenin bilinen en eski yerli/otokton ahalisi olduğu, öteden beri kaynaklarda belirtilmektedir. Buna tarih içinde güneyden gelip yerleşen ve bölgenin yerli ahalisiyle kaynaşan Selçuklu-Oğuz unsurunu da ilâve edebiliriz. Bölgede VII. yüzyılda görünen […]
“Azerbaycan’daki Ahıskalılar” ve Konunun Boyutları
Orhan URAVELLİ -AZERBAYCAN’DAKİ AHISKALILAR: SEVİL PİRİYEVA’NIN KİTABI[1] ve KONUNUN BOYUTLARI- Bir kısmı 1958’den başlayarak Orta Asya’dan toplu şekilde Azerbaycan’a göç etmiş olan ve yaklaşık yarım yüzyıldır burada oturan Ahıskalı Türkler, sosyoekonomik, demografik, etnik ve kültürel açıdan başlı başına bağımsız bir araştırma konusudur. Ciddî şekilde bilimsel olarak ele alınması, uzun süredir gündemdeydi. Ayrıca 1989 Fergana faciası ve sonrasında […]
Ahıska Bölgesi Halk Şiirinde Millî Mücadele
Yunus ZEYREK Tarih kaynakları, Ahıska Bölgesinin, milattan önceki asırlarda da Türklerle meskûn olduğu konusunda ciddi haberler vermektedir. Büyük İskender’in Kafkasya’ya geldiği sırada buralarda Buntürk ve Kıpçak topluluklarının varlığına dair önemli kayıtlar mevcuttur. Kıpçakların, Oğuzlarla birlikte iki önemli Türk kolundan biri olmakla, Buntürk isminin de otokton=yerli Türk anlamına geldiği belirtilmektedir. XII. yüzyıl başlarında Kafkasların kuzeyinden gelip bölgeye yerleşen Kıpçak nüfusunu da göz […]
Ahıska’da Müzik Geleneği
Paşali SEFEROĞLU Bir zamanlar içinde bulunduğu coğrafyada tarih, kültür, yönetim ve ticaret yönünden önemli bir konuma sahip olan Ahıska Bölgesi kültür hayatında müziğin de hatırı sayılır bir yeri olduğu bilinmektedir. Ne yazık ki 1944 yılında yaşanan sürgün hayatı, bölge halkının sosyal hayatını derinden etkilemiştir. Bölgenin yerli ahalisi olan Türkler, burada yaşadığı zamanlar kullanılan başlıca müzik […]
Mübarek Ramazan ve Bayramlarımız
Bahşi VALELİ An’anelerimizin en hürmetlisi Ramazan bayramıdır. Ramazan, yılda bir kere, otuz gün oruç tutmak, İslâm dinimizin şartlarından biridir. Oruç tutmak her Müslüman’a, erkeklere 12, kızlara 9 yaştan itibaren şarttır. Oruç tutmanın da şartları, farzları vardır. Bunları kısaca şöyle ifade edebiliriz: Oruç tutmaya niyet edilir. Şafak sökmeden yeme içme bırakılır. Güneş batıp sofra kurulunca da […]
Ahıska Âşıkları – VI
Yunus ZEYREK İRFANÎ Asıl adı Süleyman, mahlâsı İrfanî’dir. O zamanlar Ahıska’nın bir kazası olan Çıldır’ın Kunduzhev köyündendir. Günümüzde harabe olan bu köy, 1877-78 (93) Osmanlı-Rus Harbi’ne kadar şenmiş. İrfanî’nin torunları bugün Çıldır’ın Koravel ve Urta köylerinde yaşamaktadır. Hoca İrfanî olarak da bilinen âşık hakkında tek kaynak rahmetli Prof. Kırzıoğlu’dur. Ondan bize intikal eden eski yazılı […]
Ahıska Türklerinde Kişi Adları
Menekşe SAHANLI Ahıska ağzının özellikleriyle Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinin ortak kültür ve dil özelliklerini ortaya koymak için Ahıskalılar arasında eskiden beri yaygın olan kişi adlarını tespit etmek ilginç bir konu olsa gerektir. Biz bu mütevazı çalışmamızda, Ahıskalılarda yaygın olan kişi adlarını ele aldık. Anadolu’da sık görülen Abdullah, Osman gibi ortak adlara yer vermedik. Takdir edilir ki […]
Tataristan Ahıska Türkleri
Gevher FAZAİLOVA Tataristan, çok güzel bir ülkedir. Kırları, ormanları ve sonsuz ovaları, insanın gözünü ve gönlünü ferahlandırır. Tataristan’ın başkenti olan tarihî Kazan şehri, Povoljye bölgesinin incisidir. Eskilik ve yenilik, camiler ve kiliseler, sosyalizm prensipleriyle gelişen kapitalizm, ülkede yaşayan yüzden fazla millete mensup insan çeşitliliği bir aradadır. Bu milletler arasına biz, Ahıska Türkleri de girdik. Bundan […]
Şiir
DÖNECAĞIM VATANA Biz Türkleri Ahıska’dan sürdüler, Halkımızı parçalayıp böldüler, İhtiyarlar hastalanıp öldüler, Elbet bir gün dönecağım vatana! Dedemden sordum o güzel vatanı, Bir bir anlattı başından geçani, Dedi unutmayın orda yatani, Elbet bir gün döneceğim vatana! Dedi, sene kırk birde harbe gittim, Ne boş yere Moskof’a kulluk ettim, Sürgünü duyunca kahroldum bittim, Elbet bir gün […]
Fuat Azgur’la Mülakat
Yunus ZEYREK Azgur, Ahıska’nın doğusunda, Tiflis yolu üzerinde, Kür ırmağının kıyısında yer alan tarihî bir kasabadır. Soyadını bu kasabanın adından alan ve hemen her millî şiirler antolojisinde gördüğümüz Ahıska Türküsü adlı şiiriyle tanıdığımız Sayın Fuat Azgur’u ziyaret ettik. Sonbahardan kalma bir aralık günü evinin kapısını bize açan Azgur’la yaptığımız görüşmeyi Bizim Ahıska okuyucularıyla paylaşmak isteriz. […]
Yüz Kızartan Bir Belge
Nusret KOPUZLU Son günlerini yaşadığımız 2005 yılında iz bırakan tartışmalardan biri de herhalde Ermeni patırtısıdır. Bu patırtıyla Türkiye’de Ermeni propagandası adeta atağa geçmiştir. Geçen sayımızda Ermeni meselesini baştan sona kadar izah eden ehlivukuf bir makaleyi sayfalarımızda okuyucuya takdim etmiştik.[1] Dergimizin aynı sayısında Ahıska Türklerinin yaşadığı felâketlerin tam anlamıyla bir soykırım olduğuna dair yazılara da yer vermiştik. […]
Acaralı İki Çınar Devrildi
Yunus ZEYREK Ekim ayında bir hafta arayla, Yukarı Acara’nın tarihî ailesi olan Hamşioğulları’ndan iki değerli insanı kaybettik. Yakından tanıdığım her iki şahsiyet de adeta birer tarihti. Hamşioğulları, Acara, Ardahan, Şavşat ve Oltu kolu olmak üzere dörde bölünmüştü. Burada bahis konusu yapacağımız iki şahıs da Acara kolundandır. Aslan ve Enver Acar Beyler, birer beyefendi insanlardı. Her […]
